Zuid-Korea: de kanarie in de koolmijn
Door Christopher Dembik, Hoofd Macro-economisch Onderzoek bij Saxo
De grootste exporteurs ter wereld hebben te lijden onder de krimpende wereldproductie. De meest kwetsbare landen zijn volgens ons Zuid-Korea, Duitsland en de Verenigde Staten. Maar als de huidige overgewaardeerde dollar een wereldwijde valutacrisis veroorzaakt, kan de situatie verder verslechteren. De interventie van de Bank of Japan en het Japanse ministerie van Financiën vorige week op de valutamarkt is misschien nog maar het begin van meer interventionisme in de toekomst.
In de eerste twintig dagen van september daalde de export van Zuid-Korea met 8,7% ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Dit is van belang omdat Zuid-Korea door economen wordt beschouwd als een graadmeter voor de wereldhandel en -groei. De daling is gedeeltelijk te verklaren door vakantie-effecten (de Chuseok-vakantie van 9 tot 12 september) en door een vertragende groei bij de belangrijkste handelspartners. De uitvoer naar Japan daalde in dezelfde periode met 8,2% en de uitvoer naar China met maar liefst 14%. Dit geeft aan hoe sterk de huidige vertraging van de Chinese economie is. De uitvoer naar Vietnam daalt met 12,9%. Dit Zuidoost-Aziatische land is een belangrijke handelspartner voor Zuid-Korea. In de loop der jaren hebben veel Zuid-Koreaanse hightechbedrijven (zoals Samsung) onderdelen naar Vietnam gestuurd om daar te worden geassembleerd. De laatste jaren is dit in een stroomversnelling geraakt als gevolg van de handelsoorlog tussen de VS en China.
De wereldwijde verwerkende industrie in het nauw
De tegenvallende handelscijfers van Zuid-Korea zijn slechts een van de vele slechte indicatoren die de afgelopen weken bekend raakten. Zo zijn de containerspotprijzen op weg naar een harde landing. De Shanghai Containerized Freight Index is sinds januari met 58% gedaald en de spotprijzen zijn voor de vierde achtereenvolgende week met ongeveer 10% gedaald. Deze index is de meest bekeken indicator voor zeevrachttarieven uit China. Aan de basis ligt niet alleen het effect van China’s zero Covid beleid op de handel. In de eerste plaats weerspiegelt dit een vertraging van de wereldwijde vraag. De Drewry World Container Index geeft een vergelijkbaar beeld. Dit is een samengesteld zeevrachttarief voor acht belangrijke routes van en naar de Verenigde Staten, Europa en Azië. Hij daalt al voor de dertigste week op rij. Hij staat nu 57% lager dan in dezelfde periode vorig jaar.
Wereldwijde recessie of geen recessie, het ligt voor de hand dat de wereldwijde crisis in de verwerkende industrie alle grootste exporteurs ter wereld zal treffen. Tijdens de Covidperiode reageerden de consumenten door essentiële goederen in te slaan, wat tot tekorten leidde. De bevoorradingsketens hebben de productie moeten opvoeren om de ongekende stijging van de vraag aan te kunnen. Nu neemt de vraag af als gevolg van de hogere kosten van levensonderhoud en de vrees voor een recessie. De grootste exporteurs ter wereld bevinden zich in een moeilijke positie. De meest kwetsbare landen zijn volgens ons Zuid-Korea, Duitsland (waar de verwerkende sector wordt getroffen door een enorme stijging van de energierekening met 139% op jaarbasis) en de Verenigde Staten.
Het begin van een wereldwijde valutacrisis ?
Het risico van een wereldwijde valutacrisis is een ander probleem voor exporteurs. Een zwakke munt is meestal gunstig voor de export. Maar een te zwakke munt verhoogt vaak de kosten van intermediaire goederen en energie voor landen die afhankelijk zijn van externe aanvoer. Vorige week intervenieerde Japan op de wisselkoersmarkt om de daling van de Japanse yen af te remmen, met de zegen van het Amerikaanse ministerie van Financiën. Het is echter onwaarschijnlijk dat dit zal lukken tenzij er een gecoördineerde interventie komt van de Verenigde Staten, Europa, Japan en het Verenigd Koninkrijk, zoals we zagen bij het Plaza-akkoord van september 1985. Andere landen geven de voorkeur aan minder dure opties - deviezeninterventies putten de buitenlandse reserves uit en zijn op lange termijn zelden succesvol. Ze bieden bijvoorbeeld hun meest blootgestelde bedrijven dekking tegen wisselkoersrisico's. Zuid-Korea heeft voor deze aanpak gekozen. Op 23 september besloot de regering het deviezenegalisatiefonds van het land te gebruiken als antwoord op de vraag van scheepsbouwbedrijven naar valutadekking voor hun overzeese orders. Aangezien de valutavolatiliteit toeneemt in een omgeving met een overgewaardeerde dollar, zullen steeds meer landen en centrale banken proberen de ontwaarding van hun lokale munt te beteugelen. Maar dat zal niet volstaan om de wereldwijde verwerkende industrie nieuw leven in te blazen.
