Het Fragmentatiespel: hoe de wereld zich van de westerse dominantie losmaakt

PERSBERICHT - Kopenhagen, 4 april 2023

De recente turbulentie in de banksector zond schokgolven doorheen de wereldwijde financiële markten. Volgens Saxo's Q2 Outlook zal deze crisis belangrijke gevolgen hebben op korte, middellange en lange termijn voor zowel het banksysteem als de wereldeconomie. Het zal ook gevolgen hebben voor de voortdurende fragmentatie van de wereldeconomie.

"Silicon Valley Bank werd het schoolvoorbeeld van een heel oude vorm van paniek, waarbij depositohouders het vertrouwen in de bank verloren en in één keer naar de uitgang snelden", aldus Steen Jakobsen, Chief Investment Officer van Saxo. In tegenstelling tot de wereldwijde financiële crisis "gaat het bij deze bankencrisis niet om de solvabiliteit van banken, maar om de vraag of de banken winstgevend kunnen blijven opereren als de financieringskosten stijgen."

Het zal onvermijdelijk gevolgen hebben voor Het Fragmentatiespel. "Dit is onze term voor de wereldwijde behoefte om de toegang tot energie, andere vitale hulpbronnen, toeleveringsketens en computerkracht (meestal in de vorm van halfgeleiders) veilig te stellen, maar ook hoe nieuwe allianties worden gevormd en vormgegeven om het evenwicht in de wereld te herstellen, weg van de westerse dominantie", zegt Steen Jakobsen. "We hadden het deglobalisering kunnen noemen, maar de wereld is nog steeds mondiaal in zijn handel, hij fragmenteert alleen meer in blokken."

In combinatie met de aanhoudende gevolgen van de oorlog in Oekraïne, de hoogste obligatievolatiliteit in de geschiedenis en de beslissingen van de monetaire autoriteiten over het inflatiebeleid, zullen deze gebeurtenissen beleggers ertoe nopen opnieuw te bekijken hoe de wereld geordend is en wat deze nieuwe configuratie betekent voor hun beleggingen in de komende kwartalen, jaren en decennia.

Aandelen : heel wat onbekende factoren

"Dit jaar is tot nu toe een echte roetsjbaan geweest voor beleggers", zegt Peter Garnry, hoofd aandelenstrategie bij Saxo. Een sterke aandelenmarkt in de eerste twee maanden van het jaar werd ondersteund door "financiële voorwaarden die nog steeds niet strak genoeg zijn om de inflatie te beteugelen, en zacht weer in Europa waardoor een energiecrisis werd afgewend."

Dit heeft "ons MSCI World-waarderingsmodel aanzienlijk boven het historische gemiddelde geduwd, waardoor het verwachte reële rendement in de toekomst is gedaald", voegde hij eraan toe. "We leven in een wereld van lagere verwachte rendementen totdat de activaklassen zich hebben aangepast aan de lagere waarderingen in het kader van de aanvaarding van een structureel hogere inflatie."

Het Fragmentatiespel "is in wezen een strategische geopolitieke dynamiek om de toegang tot energie, technologie en defensie tussen grote concurrerende natiestaten robuuster te maken." Bovendien "zal de versnippering van de wereldeconomie de inflatie waarschijnlijk op een hoger structureel niveau brengen, en de kapitaalkosten zullen waarschijnlijk stijgen, waardoor bedrijven met een lage kwaliteit en een hoge schuldenlast onder druk komen te staan."

Zwakke ontwikkelde markten versus sterke opkomende markten

"De belangrijkste grondstoffen, van ruwe olie tot koper en ijzererts, begonnen 2023 met sterke koerswinsten in de overtuiging dat een post-pandemisch herstel in China, 's werelds grootste verbruiker van grondstoffen, de donkere economische wolken in Europa en de VS meer dan zou compenseren", aldus Ole Hansen, hoofd Grondstoffenstrategie bij Saxo.

De heropening van China was echter niet sterk genoeg "om het negatieve effect van de stijgende rente te compenseren", vooral na de positionering van de Fed en wat de markten zouden kunnen zien als "een geplande recessie, d.w.z. dat de Fed bereid is agressieve maatregelen te nemen om de inflatie af te koelen, ongeacht de economische gevolgen. Dat impliceert hogere rentevoeten en veel langer dan eerder werd verwacht".

Het effect van Het Fragmentatiespel is ook voelbaar op de grondstoffenmarkten - met name in de energiesector. Vooral koper wordt gesteund door "de stijgende vraag naar elektrische voertuigen, hernieuwbare energieopwekking en energieopslag en -transmissie."

Wat gebeurt er als een verkrappingscyclus eindigt voordat de inflatie is verslagen?

"Achteraf gezien was de verkrappingscyclus die eind 2021 van start ging, maar pas in de zomer van vorig jaar echt versnelde, te veel en te snel voor de zwakste schakels in het wereldwijde financiële systeem", legt Saxo's Hoofd Valutastrategie John Hardy uit.

De rentecyclus is nu scherp omgeslagen - het is tijd om na te denken over de volgende vertraging. "Als de obligatiemarkten de alarmbel luiden, dan moeten de centrale banken in actie komen en zullen ze uiteindelijk rendementscontrole in de stijl van de Bank of Japan invoeren. Dat zal in eerste instantie misschien niet expliciet gebeuren, maar wel de facto. En het betekent dat we nu de drempel overschrijden naar dit nieuwe tijdperk waarin centrale banken hun onafhankelijkheid hebben verloren."

"Valutabeleggers zullen moeten bepalen welke valuta's waarschijnlijk de minst slechte negatieve reële rente zullen bieden en welke activa de hoogste reële rendementen kunnen handhaven (harde activa en bedrijven die de prijzen kunnen verhogen bij inflatie of zelfs beter) en welke economieën de meeste van deze activa bieden in een wereld die bezig is met het Fragmentatiespel."

Een geheel nieuwe wereld van hogere rentevoeten

"De beleidsmakers hebben snel gehandeld om greep te krijgen op de recente marktstress", zegt Christopher Dembik, hoofd Macro Analyse bij Saxo, door toegang te bieden tot noodkredieten en USD-swaplijnen om de dollarliquiditeit op te krikken. "Maar deze liquiditeitsbuffer - die in geen enkel opzicht vergelijkbaar is met Quantitative Easing - gaat niet naar de reële economie. Dat zou ons zorgen moeten baren."

"De onzekerheid is ongewoon groot. De marktdeelnemers moeten zich concentreren op het effect van de toenemende marktstress op de algemene kredietvoorwaarden en de diepere structurele zwakheden bij kleinere banken, vooral met betrekking tot commercieel vastgoed." Dit is niet alleen een probleem in de VS, maar ook in Europa en het Verenigd Koninkrijk, aangezien "hogere rentetarieven en een lagere betaalbaarheid in de vastgoedsector ook het financiële en macrolandschap destabiliseren."

China en het wereldwijde Fragmentatiespel

Sinds zijn economische hervormingen en de openstelling van de markt in de jaren tachtig is China steeds meer in de wereldeconomie geïntegreerd. Saxo's strateeg in Hongkong, Redmond Wong, zegt dat het "decennialange, arbeids- en energie-intensieve, exportgerichte model van het land voordeel had bij de globalisering". China probeert "een grotere rol te spelen in de multilaterale economische instellingen van de heersende internationale economische orde die na de Tweede Wereldoorlog door de Verenigde Staten is ingesteld".

Met name nu de concurrentie met de VS toeneemt, "probeert China de Amerikaanse orde te verdringen, weliswaar niet helemaal, maar wel selectief en regionaal". Het bereikt dit doel door de globalisering te omarmen en tegelijkertijd specifieke allianties aan te gaan en in Centraal-Azië en het Midden-Oosten regionale blokken te vormen om zich gunstig te positioneren binnen de wereldorde. China staat echter nog steeds voor een aantal uitdagingen bij zijn pogingen om vitale hulpbronnen - waaronder technologie en gegevens - veilig te stellen.

Klik hier om Saxo's volledige Q2 2023 Outlook te lezen.

Steen JakobsenPeter GarnryOle HansenJohn HardyChristopher DembikRedmond Wong

Perscontact