Gebrek aan financiële geletterdheid beperkt beleggingskansen van Belgen
Saxo presenteert resultaten van onderzoek bij Belgen tussen 16 en 40 jaar
PERSBERICHT
Eén op vijf Belgen tussen 16 en 40 jaar geeft zichzelf een onvoldoende op het vlak van financiële kennis. Door de gebrekkige financiële geletterdheid schatten de Belgen de winstmogelijkheden van beleggen niet altijd correct in. Dat blijkt uit de resultaten van een onderzoek van Saxo.
Antwerpen, 11 december 2024. Saxo publiceert vandaag de resultaten van zijn eerste onderzoek naar de financiële geletterdheid van Belgen1. Uit de resultaten blijkt dat in de leeftijdscategorie 16 tot 40 jaar een belangrijk deel financieel ongeletterd is. Dat leidt tot soms foute of irrealistische verwachtingen en inschattingen.
Hoe goed is de kennis van Belgen op het vlak van geldzaken en/of financiële producten?
Gemiddeld geven de Belgen zichzelf een 6 op 10. We zien daarbij vooral grote verschillen tussen mannen en vrouwen, en ook het verschil tussen jongeren (-23j) en mensen boven 23j springt in het oog. 1 op 5 Belgen geeft zichzelf een score lager dan 5 (14% van de mannelijke respondenten en zelfs 25% van de vrouwelijke respondenten).
Maar hoe goed is de financiële kennis echt? Dit werd getest aan de hand van tien waar/niet waar stellingen. 1 op 5 van de Belgen weet niet wat “rente” is (een vergoeding voor het uitlenen van geld). Een derde denkt verkeerdelijk dat een creditcard altijd een goedkope manier van geld lenen is, omdat de rente altijd laag zou zijn. Een kwart van de Belgen denkt dat aandelen en obligaties quasi hetzelfde zijn. En 43% van de respondenten kent de betekenis niet van het begrip ETF (Exchange Traded Fund – een beursgenoteerd fonds dat een index volgt).
Slechts 4,4% van de respondenten had alle 10 antwoorden juist. De gemiddelde kennisscore bedroeg 6,8/10. Opmerkelijk is het verschil tussen de verschillende regio’s : respondenten uit Vlaanderen scoorden gemiddeld duidelijk beter dan de respondenten uit Wallonië en Brussel. 47% van de Vlamingen behaalde een score tussen 8 en 10, tegenover respectievelijk 30% en 20% voor de Waalse en Brusselse respondenten. Ook met de leeftijd stijgt de financiële geletterdheid : 45% van de respondenten tussen 31 en 40 jaar behaalde een score van 8/10, tegenover 32% voor Belgen tussen 16 en 23, en 36% voor Belgen 24 en 30 jaar.
“Het is opmerkelijk te moeten vaststellen dat veel Belgen te weinig kennis hebben van nochtans essentiële financiële begrippen,” zegt Eddy Van Geyte, CEO van Saxo België. “Dit kan ertoe leiden dat Belgen te laat beginnen met beleggen, omdat ze de voordelen niet kennen en met een minder optimaal gespreide portefeuille beleggen wat nefast kan zijn voor het rendement.”
Gebrek aan ervaring, maar verlangen om te beleggen is er
Slechts een minderheid van de bevraagde Belgen tussen 16 en 40j heeft al ervaring met beleggen, zowat 3 op 10 is er momenteel actief mee bezig en 1 op 5 (21%) zelfs minder dan één jaar. De beweegredenen voor het gebrek aan beleggingsmotivatie zijn vooral te zoeken bij een gebrek aan kennis, de angst om geld te verliezen en de (gepercipieerde) complexiteit.
Meer dan de helft van de Belgen die geen ervaring hebben met beleggen, zouden dit wel overwegen. Waarom? Om een extraatje te verdienen bovenop het reguliere inkomen (aangeduid door 40% van de respondenten), en om het spaargeld beter te laten renderen (40%). Daarna volgen financiële vrijheid (28%) en als bijdrage voor de pensioenopbouw (23%).
Door de gebrekkige financiële geletterdheid schatten de Belgen de winstmogelijkheden van beleggen niet altijd correct in. Twee derden (64%) van de Belgen tussen 16j en 40j denkt dat je met slim beleggen op enkele jaren schatrijk kan worden, ook al schat de overgrote meerderheid (88%) correct in dat beleggen een kwestie is van geduld en langetermijndenken. Maar mannen schatten het rendement doorgaans hoger in dan vrouwen.
De basisprincipes van geduld en spreiding zijn bekend bij de grote meerderheid (86%). Maar in de praktijk blijken er toch wat misvattingen te bestaan. Die misvattingen beperken zich niet tot mensen die niet geïnteresseerd zijn in beleggen of zichzelf een lage score toedichtten qua financiële kennis. Bovendien zegt 37% van de respondenten dat de belangrijkste belegginsstrategie ‘tijdig in- en uitstappen’ is.
“De waarheid is dat het bijna onmogelijk is om de kortetermijnbewegingen van de markt te voorspellen. Dit betekent dat een goed gediversifieerde portefeuille die gedurende lange tijd wordt belegd een realistischere benadering is om rijkdom te genereren, terwijl de timing van in- en uitstappen veel te maken heeft met geluk hebben,” aldus Eddy Van Geyte. “Er is ook geen snelle weg naar rijkdom - zeker niet op de aandelenmarkt. Tijd is daarentegen je sterkste wapen. Proberen de markt te timen is meestal tijdverspilling en in plaats daarvan loop je het risico tevergeefs te wachten op het perfecte moment - dat niet bestaat. En tot slot vormen samengestelde rendementen het fundament van langetermijnbeleggen. De waarde ervan wordt vaak onderschat. Wanneer je belegt, genereren je inkomsten na verloop van tijd hun eigen inkomsten.”
Waarin willen (potentiële) beleggers investeren? Op één staan aandelen (33%), gevolgd door vastgoed (29%), beleggingsfondsen (24%) en cryptomunten (22%). Lager opgeleiden kiezen vaker voor cryptomunten (24%) dan hoger opgeleiden (19%). Bij de lager opgeleiden is het zelfs de derde meest populaire/meest aangeduide optie, na aandelen (30%) en vastgoed (28%). Bij hoger opgeleiden stranden cryptomunten op de vijfde plek, na aandelen (37%), vastgoed (31%), beleggingsfondsen (31%) en obligaties (21%). Bij mensen zonder beleggingservaring zijn de koplopers vastgoed (29%) en aandelen (23%). 2 op 5 mensen zonder beleggingservaring (41%) geven aan niet van plan te zijn te beleggen.
Nog veel kansen voor betere opleiding en kennisoverdracht
Om de financiële geletterdheid van de Belgen te verbeteren zou er meer aandacht moeten gaan naar kennisoverdracht. En daar ontbreekt het aan. In veel gevallen blijft het behelpen. Vrienden en/of familie is de belangrijkste informatiebron voor Belgen tussen 16 en 40 – zowat de helft van de respondenten (48%) duidde dit onder andere aan. Andere informatiebronnen zijn online artikels/websites (33%), financiële nieuwsmedia (28%) en professionele adviseurs (26%). Franstalige Belgen informeren zich vaker via sociale media dan Nederlandstaligen, hetzij via de accounts van financiële instellingen (17% versus 11%) of via influencers (16% versus 8%). Hoe jonger de respondenten, hoe meer ze zich informeren via vrienden/familie. (16-23j: 56%; 24-30j: 50%; 31-40j: 42%). Hoe ouder de respondent, hoe meer men geneigd is advies in te winnen bij professionals. Influencers lijken vooral populair bij een jonger publiek.
Wat is voor Belgen dan de ideale top 3 van informatiekanalen over beleggen? Dat zijn Youtube video’s (door 26% respondenten opgenomen in top 3), online webinars (door 1 op 4 (26%) respondenten opgenomen in top 3), financiële nieuwsmedia (door 1 op 4 (25%) respondenten opgenomen in top 3), podcasts (door 1 op 5 (19%) respondenten opgenomen in top 3) en sociale media van financiële instellingen (door 1 op 5 (18%) respondenten opgenomen in top 3). Speciale vermelding voor ‘via school’, dat door 1 op 5 (21%) respondenten wordt opgenomen in hun top 3 en in 10% van de selecties op 1 wordt gezet. 1 op 5 (21%) respondenten geeft aan geen informatie over beleggen te willen ontvangen.
Eddy Van Geyte : “Uit dit onderzoek blijkt duidelijk dat er nog veel werk aan de winkel is o.v.v. financiële educatie inclusief de (toegevoegde) waarde van beleggen. We hebben reeds een lange weg afgelegd in de jaren dat ik in de sector werk, maar we zijn er nog niet. Ik vind dat we onze kinderen al op school over persoonlijke financiën en beleggen moeten onderwijzen. Want hoe eerder ze de voordelen begrijpen van het beheren van hun eigen financiële situatie, des te beter zij en wij als samenleving af zijn. En omdat niet iedereen het geluk heeft om grote bedragen te kunnen beleggen, zal vroeg beginnen met een klein beetje na verloop van tijd een groot verschil maken.
Als wereldwijde online beleggingsbank biedt Saxo de Belgische beleggers de kans om nu optimaal in te spelen op de kansen op de internationale financiële markten, met meer dan 70.000 financiële instrumenten van meer dan 50 landen. Dankzij de tariefverlaging van begin april 2024 is Saxo momenteel de facto 70% goedkoper dan andere grote beleggingsbanken in België. Deze lage tarieven én de voordelen van een Belgische beleggingsrekening hebben de laatste drempels weggenomen om optimaal gespreid te beleggen.”
1 In opdracht van Saxo voerde het onderzoeksbureau iVOX tussen 8 en 18 november 2024 een online onderzoek bij 1500 Belgen tussen 16 en 40j, representatief op taal, geslacht en diploma. De maximale foutenmarge bij 1500 Belgen bedraagt 2,43%.
